Odpowiedź jest bardzo prosta.
Jak powinno wyglądać żywienie dzieci ?
Dziecko może jeść to samo co reszta rodziny jedynie w wypadku gdy przestrzega się pewnych określonych zasad.
Zasady prawidłowego żywienia skomponowane przez IZZ, wskazują, w jaki sposób człowiek dorosły powinien się żywić. Zasady Żywienia dzieci niewiele się różnią, jednak należy pamiętać o kilku wskazówkach, którymi należy się kierować przy komponowaniu jadłospisów malucha.
Pierwsze lata życia to najbardziej intensywny okres rozwoju dziecka. Dlatego tak ważne jest, aby zadbać by żywienie dzieci mogło zapewnić mu odpowiednią podaż wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin i składników mineralnych.
W pierwszych miesiącach życia głównym pożywieniem dziecka jest mleko matki lub mleko modyfikowane. Z kolei od 4 miesięcy wzwyż następuje etap wprowadzania nowych pokarmów i stopniowego rozszerzania diety niemowlaka. Wówczas należy kierować się schematem żywienia dzieci (zamieszczony poniżej). To podstawa żywienia dzieci.
Co dalej ?
Po ukończeniu pierwszego roku życia – gdy malec sam biega po domu, coraz częściej próbuje sięgać po nieznane mu pokarmy. W zasadzie to rozszerzanie diety zaczyna się w 4 miesiącu życia, ale trwa przez lata. Niestety nie można zmienić jadłospisu dziecka z dziecięcego na „dorosły” w krótkim czasie.
Dlaczego ? Przede wszystkim dlatego, że organizm dziecka cały czas rośnie i się rozwija w przeciwieństwie do organizmu osoby dorosłej.
Komponowanie posiłków dla maluchów powinno się odbywać na podstawie modelowego talerza żywieniowego, czyli graficznego przedstawienia produktów żywieniowych i zalecanej ilości porcji w ciągu dnia.
W ciągu dnia dziecko powinno otrzymać:
4-5 posiłków: 3 podstawowe (śniadanie, obiad, kolacja) i 1-2 uzupełniające (drugie śniadanie i/lub podwieczorek). Przerwa pomiędzy posiłkami powinna wynosić około 3-4 godziny. Małe dziecko nie jest w stanie spożyć naraz dużej ilości pożywienia.
Dziecko w wieku 1 – 3 lat ze względu na małą pojemność żołądka powinno otrzymywać ilości potraw zgodne z indywidualnymi potrzebami, ale dostarczającej właściwej ilości energii (czyli o odpowiedniej gęstości energetycznej). Niewskazane jest podawanie dużych porcji rozcieńczonych zup, także tłustych potraw, ciężkich sosów, smażonych potraw.
Niektóre dzieci chętniej jedzą mniejsze posiłki, ale częściej. Niewłaściwe jest jednak karmienie dzieci z częstotliwością kilkunastu razy w ciągu doby.
Prawidłowe nawyki a żywienie dzieci
W pierwszych latach życia u dziecka kształtują się nawyki żywieniowe. Ilość i jakość posiłków przez niego spożywanych ma bardzo duży wpływ na sposób żywienia w przyszłości.
To czas zmian w sposobie żywienia zarówno pod względem ilości, jak i jakości pożywienia. Związane są z kolejnymi etapami rozwojowymi dziecka.
Przekazywanie dzieciom właściwych wzorców dietetycznych ma wpływ na ich żywienie i nawyki w przyszłości, a także może uchronić przed chorobami.
Nie bez powodu mówi się, że nawyki wynosi się z domu, ponieważ dzieci uczą się nawyków od nas.
Dlatego rodzicu powinieneś świecić przykładem dla swojego dziecka i samemu żywić się w sposób odpowiedni. Dzieci często chcą naśladować rodziców, dlatego, jeśli Ty będziesz jeść odpowiednio to Twoje dziecko również.
Nakazywanie czy zakazywanie może budzić negatywne emocje, przez co maluch może nabrać wstrętu do spożywania konkretnych pokarmów.
Regularność posiłków w żywienie dzieci
Organizm malca ciągle się rozwija i ważne jest, by dostarczać mu energii w taki sposób, by mogło z niego czerpać jak najwięcej korzyści.
Błędem jest przekarmianie dziecka, ponieważ jego mały układ pokarmowy jest przeciążony zbyt dużą ilością pożywienia i nie działa prawidłowo. Niekorzystnie działa również podawanie pożywienia zbyt często (powyżej 6 razy na dobę). Warto ustalić godziny posiłków i się ich trzymać tak by energia była dostarczana w regularnych odstępach czasu. Wówczas dziecko ma czas na strawienie pokarmu, a także będzie głodne na czas kolejnych posiłków.
A co z przekąskami ?
Warto by przekąską były posiłki pośrednie np. 2 śniadanie czy podwieczorek. Podawanie przekąsek lub soczków na krótko przed głównym posiłkiem może zmniejszać łaknienie dziecka na posiłek główny- wtedy dziecko albo zje mało, albo w ogóle. Zamiast tego jest zapchane cukrem, po którym glukoza we krwi bardzo szybko wzrasta, a następnie po dużym wyrzucie insuliny szybko spada. W efekcie dziecko staje się szybko głodne i często znów dostaje słodką przekąskę. Wówczas koło się zamyka.
Wielkość porcji ma również znaczenie, warto pamiętać, że żołądek malucha jest dużo mniejszy niż dorosłego i potrzebuje on o wiele mniejszych porcji.
Żywienie dzieci odpowiednie do wieku:
Należy podawać dziecku taką ilość pożywienia, by pokrywała pełne zapotrzebowanie energetyczne. Dieta dziecka po 1 roku życia powinna już być bardziej zbliżona do normalnego żywienia niż do diety niemowlęcia.
Ilość energii jest zależna od wieku. Zapotrzebowanie na energię należy indywidualizować w odniesieniu do masy ciała dziecka aktywności dziecka. Jak wiadomo, dzieci są mocno ruchliwe, przez co potrzebują więcej energii. U dzieci w wieku 13 – 36 miesięcy dobowe zapotrzebowanie na energię w przeliczeniu na kilogram masy ciała wynosi ok. 83 kcal.
Odpowiednia dieta dostarcza dziecku odpowiednie ilości białek, węglowodanów, tłuszczów, witamin i składników mineralnych. Z tego względu powinna być jak najbardziej urozmaicona. Wskazane jest podawać produkty ze wszystkich grup żywności w odpowiednich ilościach i proporcjach.
Przygotowanie posiłków
Należy zwrócić uwagę na sposób przygotowania potraw. Warto podawać potrawy gotowane, pieczone. Produkty smażone są niekoniecznie wskazane dla dzieci, ponieważ podczas smażenia wchłaniają duże ilości tłuszczu- z tego względu posiłek jest ciężkostrawny i z dużą zawartością tłuszczu co podnosi wartość kaloryczną posiłku. Nie przestawiajmy dziecka zbyt szybko na żywienie dorosłych- to ma być proces, a nie nagły przeskok.
Często słyszy się w zaleceniach żywieniowych o ograniczeniu podaży niektórych produktów przy żywieniu dzieci. Przykładem jest ograniczenie cukru, soli, dodatków do potraw.
Niestety nie zawsze rodzice się do tego stosują. Badania wskazują, że dzieci spożywają 2 razy więcej soli niż wskazane w ich wieku. Największy udział ma sól, która jest dodawana podczas przygotowania posiłków. Należy pamiętać, że niektóre produkty spożywcze ( np. pieczywo, szynka, ser, kiszonki) zawierają sól dodaną podczas produkcji.
Sól a żywienie dzieci
Dzieci w wieku 1-3 powinny spożywać 1,9 gr soli dziennie, dlatego należy maksymalnie ograniczać solenie potraw. Dosalanie jest niewskazane, ponieważ przyzwyczaja dziecko do nowego smaku. Często osobom dorosłym wydaje się, że posiłki dla dzieci są bez smaku- ale trzeba zwrócić uwagę, że dziecko nie zna dobrze tego smaku a osoby dorosłe tak. Dlatego nie należy dosalać potraw dzieci.
Dodatkowo im później pozna smak słony, tym lepiej dla niego. W pierwszych latach życia dieta uboga w sól dodaną nie będzie zbytnio obciążać nerek dziecka (które się rozwijają do 5 r.ż) a w przyszłości zapobiega powstawaniu chorób: nadciśnienie tętnicze, rak żołądka, udar mózgu.
Na co zamienić sól w żywieniu dzieci ?
Podawanie małemu dziecku słonych produktów może w przyszłości wpłynąć na jego upodobanie do słonych przekąsek lub do nadmiernego dosalania potraw. Dlatego warto dodawać do potraw zioła i przyprawy zamiast soli. Warto również wyeliminować kostki rosołowe i inne produkty, które zawierają glutaminian sodu.
Należy również zadbać o ograniczenie cukru w diecie dziecka. Ilość energii pochodząca z cukrów prostych nie powinna przekraczać 10% dziennego zapotrzebowania. Jednakże ograniczenie podaży cukru jest dość trudne z uwagi na to, że dodaje się go do większości produktów spożywczych.
Czym może grozić nadmierne spożycie cukru ? Przyczynia się do rozwoju próchnicy zębów, nadmiaru masy ciała, zaburzeń łaknienia oraz zaparć.
Dodatkowo zauważono, że u dzieci spożywających znaczne ilości słodyczy występuje mniejsze spożycie produktów mlecznych i warzyw.
Wyniki badań z udziałem dzieci nie pozostawiają złudzeń- są bombardowane cukrem z każdej strony i tego trzeba się wystrzegać. Cukier znajduje się nie tylko w słodyczach, ale i innych produktach np. chleb, kechup. Nadmierne spożywanie cukru prowadzi do odporności na insulinę, co może powodować problemy sercowo-naczyniowe w wieku dorosłym.
Dodatkowo jego nadmierne spożycie jest główną przyczyną otyłości wśród dzieci.
Często dzieciom po ukończeniu 1 roku życia rodzice podają mniejsze ilości mleka i przetworów co rzutuje na zbyt niskie spożycie wapnia w tym wieku. Jest to bardzo ważne, by dziecko spożywało codziennie 3 porcje nabiału. W ten sposób dostarczany jest do organizmu wapń, który wpływa na wzrost i masę kości, odpowiedni rozwój. Dieta bogata w sól również przyczynia się do niedoborów wapnia, ponieważ powoduje zwiększone jego wydzielanie.
Warto zwrócić uwagę na odpowiednią ilości porcji nabiału w żywieniu dzieci.
Odpowiednie wchłanianie wapnia do organizmu koreluje z podażą witaminy D. Często jednak jej spożywanie przez dzieci jest zbyt niskie( za mało źródeł w diecie, brak suplementacji).
Dlatego warto wprowadzać dziecku do diety składniki bogate w tę witaminę np. ryby morskie, Stanowią one również ważne w diecie źródło dobrego tłuszczu, kwasów omega -3. Odpowiednia podaż i spożycie przez dzieci jest ważne dla odpowiedniego rozwoju mózgu.
Żywność bezpiecznego pochodzenia w żywieniu dzieci
Organizm małego dziecka znacząco różni się od organizmu osoby dorosłej. Dzieci mają przede wszystkim niedojrzały układ pokarmowy, dlatego należy zadbać o odpowiednią obróbkę posiłków, które nie będą nadmiernie obciążające. Dodatkowo prawidłowe żywienie wspomaga rozwój mikroflory jelitowej. Narządy wewnętrzne są nadal niedojrzałe. Nerki dziecka rozwijają się do 5 roku życia, dlatego niewskazane jest zbytnie spożycie soli i innych produktów, które mogą je nadmiernie obciążać. Dodatkowo nie przefiltrują takiej ilości płynów co osoba dorosła. Jak wiadomo, uprawa żywności ogólnego przeznaczenia często wiążę się z używaniem szkodliwych dla zdrowia pestycydów i środków ochrony roślin, które mogą przechodzić do jadalnej części roślin. Żywność przeznaczona dla małych dzieci powinna być określonej jakości i zawierać jak najmniej substancji dodatkowych.
Dlaczego jest to takie ważne ? Ponieważ u dzieci wciąż trwa proces rozwoju organizmu, dojrzewają narządy odpowiedzialne za detoksykacje organizmu. Układ odpornościowy dziecka dojrzewa stopniowo przez pierwsze lata i z biegiem czasu nabiera pełnej odporności.
Jak to wygląda? Żywienie dzieci
Oznacza to, że substancje obecne w żywności w organizmie dziecka mogą pozostać dłużej niż u osoby dorosłej. U małych dzieci enzymy odpowiedzialne za rozkładanie substancji są niedojrzałe, przez co substancje te mogą kumulować się w organizmie. Dawka substancji obecnych w żywności jest przeliczana na kilogram masy ciała. Zrozumiałe wydają się różnice w większym wchłanianiu składników do organizmu dziecka niż do dorosłego. Organizm dziecka jest w większym stopniu narażony na zanieczyszczenia występujące w żywności niż osoby dorosłej. Dzieci mają także inne wymagania żywieniowe niż dorośli. Z uwagi na te różnice żywienie małego dziecka powinno się różnić od żywienia osoby dorosłej, tak by zawierało jak najmniejszą ilość substancji potencjalnie niebezpiecznych (metali ciężkich, środków ochrony roślin).
Dbałość o odpowiednie żywienie maluchów jest niezwykle ważne, ponieważ wpływa na rozwój w latach późniejszych.
Dlatego wskazane jest w żywieniu małych dzieci (zwłaszcza do 1 r.ż) stosowanie środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które obejmują normy o wiele bardziej restrykcyjne niż żywność ogólną. Poziomy zanieczyszczeń oraz kryteria czystości mikrobiologicznej określają rozporządzenia unijne, w których wyszczególniono maksymalne poziomy zanieczyszczeń. (Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego podlegają kontroli żywności zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 ustalającej najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych). Na ich podstawie można stwierdzić, że różnice w zawartości składników między żywnością ogólną a żywnością specjalnego przeznaczenia żywieniowego może sięgać nawet 5000 razy mniej w przypadku pestycydów i 25 razy mniej w przypadku metali ciężkich.
Dlatego wskazany jest odpowiedni dobór produktów do spożycia dla dzieci, a także właściwa obróbka.
