Żywienie w dnie moczanowej

Dna moczanowa – czym jest?

To choroba związana ze zbyt wysokim stężeniem kwasu moczowego we krwi, co prowadzi do odkładania się w tkankach kryształów moczanu sodu. Objawia się bólem i obrzękiem stawów, a zaawansowana, przewlekła dna może prowadzić do uszkodzenia organów wewnętrznych.

Krążący po organizmie kwas moczowy ma tendencję do gromadzenia się w tkankach i stawach, tworząc złogi moczanowe. W konsekwencji prowadzi to do powstawania stanów zapalnych, a co za tym idzie dolegliwości bólowych, zaburzeń funkcjonowania nerek i powstawania kamieni w drogach moczowych.

U osób chorujących na dnę, kwas moczowy  jest wytwarzany w nadmiarze i nieusuwany z organizmu, lub występują obie te sytuacje. Jego nadmiar powoduje krystalizację. Takie kryształki mogą się odkładać w stawach, zamiast być wydalane przez nerki. Złogi moczanowe, zwane guzkami dnawymi, pojawiają się najczęściej w uchu zewnętrznym, znajdują także drogę do stawu dużego palca u nogi, ale często umiejscawiają się w stawach pozostałych palców stóp, palców dłoni, w stawach nadgarstków, łokci, kolan i kostek oraz wzdłuż ścięgien.

Zaatakowane stawy stają się gorące w dotyku, opuchnięte, sztywne.

Dna przebiega najczęściej w czterech stadiach:

• bezobjawowej

• ostrego zapalenia stawów

• okresów międzynapadowych

• przewlekłego zapalenia stawów

Bezobjawowo może trwać nawet 20-30 lat, zanim ujawni się ostrym napadem dny. Ostre zapalenie stawów w przebiegu dny dotyczy częściej mężczyzn niż kobiet. Pojawia się między 40 tym a 60 tym rokiem życia, częściej u osób już otyłych lub z nadwagą.
W przypadku otyłości zalecana jest redukcja masy ciała.

Zmiany żywieniowe

• Dieta polega na wykluczeniu produktów bogatych w puryny i aminokwasy metabolizowane do nich. Czyli głównie mięso (zwłaszcza podroby i dziczyzna), rośliny strączkowe, kakao.

• Należy także dążyć do utrzymywania stabilnej masy ciała, a także zrezygnować z alkoholu (powoduje kwasicę mleczanową, przez co może wywołać atak dny). Ponadto należy spożywać odpowiednią ilość płynów, aby ułatwić eliminację kwasu moczowego przez układ moczowy.

• Dieta odchudzająca dla pacjenta z dną powinna być „łagodna” –  diety o bardzo niskiej podaży energii nie wchodzą w grę, mogą bowiem nasilać dolegliwości lub wywołać atak choroby.

• Dieta ubogopurynowa to dieta, w której głównym źródłem białka jest mleko  i przetwory mleczne.  Bardziej istotne jest, aby unikać potraw o zdecydowanie wysokiej zawartości puryn, niż usuwać wszystkie produkty o podwyższonej – np. średniej, zawartości tych związków. Okazjonalnie można spożywać produkty o średniej zawartości puryn, natomiast jadłospis należy oprzeć na produktach niskopurynowych. Ograniczenie diety do warzyw, produktów nabiałowych i zbożowych nie da lepszych efektów, a będzie dla pacjenta trudne do zaakceptowania.

• Warto przede wszystkim ograniczyć ilość tłuszczów zwierzęcych i kwasów tłuszczowych typu trans. Są one nie tylko źródłem kalorii, zwiększającym zagrożenie otyłością, chorobami serca i nowotworem, ale też ryzykiem opuchlizny i stanu zapalnego z powodu kontuzji.

• Należy jeść dużo pokarmów bogatych w przeciwutleniacze, by zniwelować działanie wolnych rodników, które mogą powodować rozległe uszkodzenia tkanek. Przeciwutleniacze zapobiegają także kolejnym, późniejszym uszkodzeniom tkanki. Witaminy A, C i E, plus selen, są przeciwutleniaczami znajdującymi się w wielu surowych owocach i warzywach

• Bioflawonoidy, które są powszechne – występują praktycznie w każdej roślinie, świeżych warzywach, zielonej herbacie, jagodach, cebuli, owocach cytrusowych, wiśniach, czereśniach i śliwkach. Pomagają zachować kolagen  w dobrej kondycji. Zapobiegają także uszkodzeniom powodowanym przez wolne rodniki i przyspieszają gojenie uszkodzonych tkanek.

Co może pomóc ?

W zwalczaniu stanu zapalnego pomagają:

• Kwas alfa-linolenowy (ALA), znajduje się w zielonych warzywach, orzechach, nasionach i ziarnach zbóż. Wstrzymuje produkcję prostaglandyn i leukotrienów.

• Kwas linolenowy. Jest znajdowany w olejach roślinnych, takich jak: kukurydziany, sojowy, słonecznikowy, szafranowy, lniany oraz w innych olejach roślinnych, najlepiej nierafinowane. Kwas linolenowy pomaga zwiększać poziom EPA w organizmie,; które hamuje produkcję  prostaglandyn.

• Omega-3, jest odnajdywany  w zwierzętach i roślinach morskich. Wszystkie ryby są dobrym źródłem EPA – ryby słodkowodne zawiej rają go stosunkowo niewiele. Najwięcej omega-3 mają ryby morskie, żyjące w zimnych wodach. Należą do nich: makrele, sardele, śledzie, łosoś, sardynki i tuńczyk.

• Jedząc dziennie pół kilograma ryb, lub dwa rybne posiłki, można znacznie zmniejszyć stan zapalny. Niestety, głębokie smażenie niszczy omega-3, w zamian dodając do potrawy sporo tłuszczu.

Dieta a dna moczanowa

Jakie produkty są wskazane w diecie, a jakie zabronione ?

1. Nabiał – chude produkty mleczne. Sery żółte – należy pamiętać, że są kaloryczne, a można znaleźć z obniżoną zawartością tłuszczu. Sery tradycyjne i pleśniowe- lepiej ich unikać. Nabiał jest w diecie ubogopurynowej polecany jako źródło białka. Najlepiej wybierać produkty o niskiej zawartości tłuszczu. Co do jaj – w małych ilościach.

2. Zostawmy ryby wędzone w sklepie, wybierz inne (dorsz, sandacz, halibut, tuńczyk – są zalecane). Wędzenie to nie za dobry pomysł przy dnie moczanowej.

3. Mięso – wołowina, cielęcina, kurczak, indyk – najlepiej w formie pieczenia. Wędliny pozostaw w sklepie. Przy dnie moczanowej mięso należy mocno ograniczać.

4. Warzywa są wskazane do codziennego, kilkurazowego spożycia. Uważaj jednak na dodane do nich sosy- najlepsza będzie oliwa z oliwek, olej z zarodków pszennych z sokiem z cytryny.

5. Owoce – wszystkie dozwolone. Ograniczać należy owoce suszone i orzechy.

6. Zupy gotujemy na wywarach jarzynowych, maksymalnie ograniczamy korzystanie z wywarów mięsnych.

7. Słodkie dodatki- miód i konfitura

Produkty zabronione to te, które mają związki purynowe. Mogą przyczyniać się do występowania ataków dlatego należy je ograniczać.

1. Alkohol, kawa, herbata, kakao

2. Śledzie, sardynki, szprotki, pstrąg, łosoś, karp. Także wędzone, z puszki, z octu, z grilla, z patelni. Ponadto raki, homary, ostrygi, mule, kawior, anchois – omijamy z daleka!

3. Podroby (wątróbka, nerki, itp.), wieprzowina – (poza polędwiczką dopuszczoną w małych ilościach), kiełbaski, pasztety, salcesony, salami, itp.

4. Pieczywo – unikać ciasta francuskiego, ciastek kremowych.

5. Ziemniaki – frytki,

6. Tłuszcze zwierzęce – smalec, słonina

7. Słodycze sklepowe

8. Wywary i sosy mięsne

9. Suche strączkowe (groch, fasola, soczewica, bób)

Jesteś zainteresowana tematem chorób jelit ? Wskocz do wpisu o SIBO, dowiesz się o nim więcej 🙂